Charles Lewinsky is een aanprekende verhalenverteller. Hij is bekend van zijn familie-epos Het lot van de familie Meijer. Van hem las ik ook eerder Andersen en De verborgen geschiedenis van Courtillon. En misschien las ik nog wel meer, maar het herinneren van titels is niet mijn sterkste punt. Wanneer je dus een pakkend verhaal wil lezen, dan neme men een boek van deze schrijver. Dit boek las ik, omdat ik zijn zojuist verschenen boek Halfbaard nog niet digitaal kon lenen.
Heel interessant is dat deze roman gaat over het schrijven zelf en over de manipulatieve macht ervan. Daarmee herinnert dit boek mij aan het Het gewicht van de woorden van Pascal Mercier, die in zijn roman ook reflecteert op de kracht van taal.
Centraal in dit verhaal staat dus een oplichter die van taal zijn handelsmerk heeft gemaakt om zichzelf ermee te verrijken maar ook om af te rekenen met zijn eigen jeugd. Een jeugd waarin de bijbel elke dag open ging. Aan tafel werd tijdens het eten gezwegen en overeenkomstig een oude monastieke traditie gemediteerd over een door de vader opgegeven Bijbelvers. De Bijbel is in dit boek nooit ver weg.
Als vanzelf komt dan de vraag in mij op, hoe gebruik je de Bijbel in algemene literatuur? En wat wil Lewinsky eigenlijk overdragen? De kracht van de Bijbel is transformatief, maar alles in het verhaal duidt juist op het tegengestelde. Elke transformatieve tekst valt krachteloos neer in het geharnaste pantser van een cynische oplichter. Aan de andere kant is biblicisme een tegengestelde manier waarop bijbelcitaten het verhaal doorspekken. Lewinsky lijkt te spelen met de kracht van taal. Speelt hij ook met de Bijbel? Argeloze slachtoffers vallen ten prooi aan het nihilisme van een talentvolle fantast die de leefwereld van zijn slachtoffers in uitbundige compassie weet te vangen. Maar de ultieme wraakoefening van de oplichter is geen tekst proza, maar een schijfje vol compromitterende beelden. Tekst valt dus ook bij Lewinsky weg achter beeld.
En zo valt ook de Bijbel in het niets. De padre, de gevangenispastor en biechtvader, die in een grote monoloog in briefvorm wordt aangeschreven, verdwijnt uit het boek, onbekwaam om zijn meest gewijde toehoorder te begiftigen met genade. En de oplichter stapt een vrij leven in, met een met list en bedrog gecomponeerd manuscript onder de arm. Een invrijheidstelling die de echte bijbel gebondenheid aan de slavernij van zonde zou betitelen.
Kommentare