Als student theologie ben ik vooral bezig met de inhoud van wat ik moet leren. Maar je ontkomt er niet aan om ook een mening te vormen over de school en over het niveau en het karakter van het onderwijs. En vanzelf heb je daar dus commentaar op.
Als oudere instromer in het universitair onderwijs heb ik daarom met belangstelling in een door dr. P. de Vries samengesteld boek gelezen. Jammer is dat op de omslag en ook in de inhoudsopgave de namen van de scribenten niet zijn weergegeven. Nu dacht ik toch aan een fraaie collage van de Nederlandse doctor zelf, terwijl het om een selectie van teksten gaat van anderen. Daaronder zijn onder andere Herman Witsius en John Newton bekende en aansprekende namen. En verder wat mindere bekende namen uit het 19eeeuwse Noord-Amerika.
Omdat het om een selectie van teksten gaat, ontkom je niet aan een aantal dubbele gedachten. Wat mij betreft hoefde de eerste opzet voor het Princeton Seminarie niet opgenomen te worden, tenzij dr. De Vries zelf sterk anticipeert op de vorming van een gereformeerd en bijbelgetrouw seminarie. Want dat is op zich wel een punt van aandacht. Nagenoeg alle Nederlandstalige universiteiten die tot voor kort bijbelgetrouw waren, zijn dat niet meer op de specifieke punten die in de nieuwe hermeneutiek in het geding zijn. Daarmee verdwijnt de gereformeerde theologie naar de rand van het theologische wetenschappelijk veld, en het is de vraag of daar wat goeds voor in de plaats komt. Ik vrees van niet. Bezinning op theologische scholing mag daarom wel wat breder aandacht krijgen, dan alleen de notie dat het voor studenten met een roeping en meerdere vergaderingen van de kerk belangrijk is zich daar op te bezinnen.
Aan de andere kant, één gereformeerde theoloog kan op de juiste plaats van zeer grote invloed zijn op een hele generatie van studenten. Thomas Chalmers is daar een bekend voorbeeld van. Ik las over hem in het boek van Ian Murray, A Scottish Christian Heritage. Chalmers (1780-1847) was een bekwaam filosoof, maar bekommerde zich meer om zijn intellectuele reputatie dan om zijn ziel. Nadat hij getroffen werd door een ernstige ziekte, leerde hij zichzelf kennen en ook God in Jezus Christus als zijn Zaligmaker. Zijn leven veranderde drastisch. In plaats van een uurtje of twee preekvoorbereiding verdween hij urenlang in de binnenkamer. In plaats van zijn geliefde filosofische en natuurwetenschappelijke literatuur, ging de bijbel open. Omdat hij met een groot verstand begaafd was, werd hij na een aantal jaren in zijn gemeente gediend te hebben, aangesteld als professor in de moraalfilosofie. Daarna werd hij docent systematische theologie in Edinburgh.
Hij wist zich daar om zijn plek. En hij wist zich daar door de Heere geroepen. Daar kon hij de grootst mogelijk invloed op de kerk doen gelden, en dat is vervolgens gezegend. Als onderwijzer en als theoloog valt hij weg tegen de grote namen binnen de puriteinse en Angelsaksische godgeleerdheid. Maar hij droeg een vurige geest over op zijn studenten, om de prediking van de Heere Jezus en Zijn verlossingswerk altijd centraal te stellen. We vinden onder zijn studenten dan ook een hele generatie opwekkingspredikers die het kerkelijke en religieuze landschap van Schotland van de 19eeeuw hebben getekend, tot ver buiten de landsgrenzen toe. Dat zijn onder ander Robert Murray McCheyne, de broers Horatius en Andrew Bonar, en de zendeling Willam C. Burns. Ik vond de beschrijving van de ideale professor volgens John Newton een mooie parallel met het werk en optreden van Chalmers. De typering van de ideale professor en deze persoon liggen nog geen 50 jaar uit elkaar. Het lijkt een vingerwijzing voor ons, dat als we de Heere vragen om vurige godvrezende docenten theologie, Hij die ook wil geven.
Het boek bevat verder enkele noties over de persoonlijke roeping, de verhouding tussen het werk van de Geest en de middelen bij de preekvoorbereiding en de taken van de predikant. Als je je daarop bezint, is het een aan te bevelen boek om kennis van te nemen.
Comments