Roger Steer, Basic Christian. The Inside story of JOHN STOTT. Downers Grove: IVP, 2009.
Alister Chapman, Godly Ambition. John Stott and the Evangelical Movement. Oxford, 2012.
John Stott, Het kruis van Christus. Apeldoorn: Novapress, 2007.
John Stott was een heel bekende evangelical en Anglicaan in de 20e eeuw. Stott kunnen we plaatsen in de wereldwijde beweging van op het kruis gecentreerde christenen met een belangrijke focus zending en evangelisatie.
In de achterliggende tijd heb ik een paper over deze Engelsman geschreven. Hij leefde van 1921 tot 2011. Geboren en getogen in Londen maakte hij zijn hele leven deel uit van de gemeente All Souls Langham Place. Toen hij rond de 18 jaar was, maakt hij de keuze om zijn leven aan Jezus te geven. Vanaf dat moment was zijn taak in deze wereld ook duidelijk, hij zou een kerkelijk ambt gaan bekleden. In de Tweede Wereldoorlog was hij daarom vrijgesteld van militaire dienst. Niet alleen zijn praktische vrijstelling, ook zijn pacifistische overtuiging woog daarin mee. Daarbij zei hij dat hij zijn land beter kon dienen in het kerkelijke werk dan in het leger. Overigens schrijft hij in het boek ‘Het kruis van Christus’ op positieve wijze over de zwaardmacht van de regering. Hij was dus geen pacifist in de baptistische traditie die tegen alle geweld zijn.
Wat heb ik geleerd? De belangrijkste insteek bij mijn bestudering van zijn werk en optreden was zijn bijdrage aan de oecumene. En daarin ben ik teleurgesteld als ik een afweging maak van wat hij bereikt heeft. En hij heeft heel veel bereikt waar we positief over kunnen zijn. Hij was leidinggevend voorman van de evangelische fractie in de Anglicaanse Kerk. Hij wist evangelicals over de hele wereld binnen zijn kerk te vereniging. Maar hij was ook diegene die een beslissende interventie plaatste na een oproep van Dr. Martyn Lloyd-Jones om zich als Engelse evangelicals te verenigen. Zijn Anglicaanse kerkopvatting ging aan de interkerkelijke eenheid van geloof vooraf, waarbij hij begrijpelijk de reformatorische geschiedenis en grondslag van de Anglicaanse kerk aanvoerde als argumenten. Lloyd-Jones kon die houding niet begrijpen. De zoektocht naar kerkelijke eenheid loopt altijd stuk op het gegeven dat de eigen positie moet worden opgegeven. En dat wordt altijd als een verlies ervaren. Ik ken slechts één overtuigend voorbeeld en dat was de geste van Augustinus richting de Donatisten, waarin hij afstand deed van zijn bisdommen ten faveure van die van de andere partij, als er maar eenheid kwam! Uiteindelijk heeft ook die geste niet tot een oplossing geleidt, maar hij is wel kenmerkend voor een nederige houding. En die is nodig om verschillen te kunnen overstijgen.
Nu schrijf ik toch meer alinea’s in kritische zin, dan in positieve zin. Te waarderen is het werk van John Stott voor de wereldwijde beweging van evangelicalen. Hij werkte nauw samen met de wereldberoemde Billy Graham. En met zijn diplomatieke en leidinggevende kwaliteiten was het John Stott die de Lausanne Conferentie van Wereldzending in 1974 een belangrijke overeenstemming wist te bereiken tussen de verspreiding van de boodschap van het kruis in evenwicht met het sociale evangelie. De boodschap van Gods genade moest niet alleen tot klinken gebracht worden. Ook moest daar handen en voeten aangegeven worden door de armen en onderdrukte te ondersteunen en te bevrijden. Bijbelse gerechtigheid herstelt ook die nood.
Vanwege zijn leidinggevende kwaliteiten en internationale optreden mocht hij ook een voordracht houden op een van de vergaderingen van de Wereldraad van Kerken. Daar centreerde hij zijn boodschap op het kruis van Christus alleen. Een boodschap die niet in goede aarde viel. Vele christenen zijn die boodschap voorbij en dat kreeg hij dus ook onomwonden terug. Deze kant van Stott is ook mooi om te lezen. Een van de biografen noemt Stott ‘een echte Engelsman’, of beter gezegd: ‘he was very english’. Zijn bijzonder vaardige omgang met mensen voorkwamen conflicten en ondanks zijn stevige stellingen, wist hij op persoonlijk vlak bijzonder aangenaam te converseren met de theoloog Moltman en de bisschop Desmond Tutu.
Blijvende betekenis heeft John Stott ook door zijn geschriften en zijn vele publieke optredens. Als je kennisneemt van de uitleg van teksten en de behandeling van grote bijbelgedeeltes dan zie je hoe een bijbels theoloog uitleg van de Schrift paart aan een grote overtuigingskracht in systematisch theologische vraagstukken. Een voorbeeld daarvan is het slot van het boek ‘Het kruis van Christus’ waarin Stott de leer van de verzoening bespreekt en naar aanleiding van de brief van Paulus aan de Galaten in het slothoofdstuk recapituleert. Zijn visie op de kerk (beschreven in The Church: a unique gathering of people) besluit hij met een visionaire uitleg van Johannes 17 waarin hij vernieuwing die de kerk nodig heeft thematiseert en concretiseert. Het bijbelse getuigenis van Jezus’ gebed wordt zo een krachtig appél om de kerk vorm en inhoud te geven.
De belangrijkste bijdrage aan het christendom van Stott kwam voort uit zijn internationale gezindheid. In de tijd dat een reis van de koningin per vliegtuig nog voorpaginanieuws was, startte Stott regelmatig een reis naar verre oorden. Daar sprak hij veelal voor studentenorganisaties en wist hij veel bekendheid te krijgen. Stott sprak vloeiend Frans, wat voor hem ook een voordeel was in de internationale communicatie. Stott wist gelijkgezinden van over de hele wereld te verbinden. Een gezichtspunt wat ik in mijn paper eigenlijk over het hoofd heb gezien, maar wat ik hier graag toch benoem.
Comentarios